Vetëm pak muaj më parë, më 7 prill 2022, kambanat e alarmit ranë në shumicën e kryeqyteteve evropiane dhe të Amerikës së Veriut.
Arsyeja nuk ishte ndonjë lëvizje ushtarake ruse në Ukrainë, por një votim në këshillin e të drejtave të njeriut të Kombeve të Bashkuara.
Atë ditë, 195 shtetet anëtare të këshillit votuan për pezullimin e Federatës Ruse si anëtare e atij këshilli. Një shumicë prej 93, kundër 82, ishin në favor të pezullimit (pasi 24 ishin kundër dhe 58 abstenuan.)
- Advertisement -
Megjithatë, 20 vende mungonin strategjikisht.
Me fjalë të tjera, vetëm një pakicë e vendeve të botës e mbështeti rezolutën e Perëndimit kundër Rusisë, edhe pse ajo kishte pushtuar Ukrainën një muaj e gjysmë më parë.
Po të shohim detajet e votimit, tabloja është edhe më shqetësuese. Nga 58 vendet afrikane, vetëm 8 votuan me Perëndimin. Vetëm 5 nga 45 vendet aziatike dhe vetëm 2 nga 18 vendet e Lindjes së Mesme dhe Afrikës së Veriut mbështetën pezullimin e Rusisë.
Çfarë po ndodh? Më lejoni të jap dy shembuj.
Dhjetë ditë para këtij takimi të OKB-së, isha në Katar duke marrë pjesë në Forumin e Dohas, i cili mbledh së bashku liderë politikë nga e gjithë bota. Një nga panelet diskutoi se si të reagonte ndaj pushtimit rus. Folësit amerikanë dhe evropianë theksuan faktin se Rusia kishte kaluar linjat e kuqe të së drejtës ndërkombëtare dhe se duhet të sanksionohej.
Ish-ministrja e jashtme e Pakistanit, Hina Rabbani Khar, kishte një këndvështrim tjetër.
Ajo i kujtoi publikut se në vitin 2003, SHBA dhe një koalicion i vullnetarëve kishin pushtuar Irakun ilegalisht. Arsyet e pushtimit dukej se ishin gënjeshtra. Megjithatë, botës iu kërkua të mbështesë Shtetet e Bashkuara, jo ta sanksionojë atë.
Pra, Rabbani Khar pyeti veten, pse bota duhet së pari të mbështesë një luftë ilegale amerikane dhe tani të sanksionojë një luftë ruse? Dhoma, e mbushur kryesisht me arabë, aziatikë dhe afrikanë, dukej se ishte dakord me të.
Megjithatë, pjesëmarrësit evropianë dhe amerikanë i hodhën poshtë argumentet e saj.
Disa ditë më parë, isha në kryeqytetin e Ugandës Kampala duke marrë pjesë në Forumin e Biznesit Uganda-BE. Një nga temat e debatuara ashpër ishte rezoluta e Parlamentit Evropian e 14 shtatorit 2022 për një projekt të tubacionit të naftës në Ugandë.
Rezoluta jo vetëm që dënoi shkeljet e të drejtave të njeriut në lidhje me projektin, por edhe faktin që Uganda po ndërton një projekt të ri të lëndëve djegëse fosile në kohën e ndryshimeve klimatike. Ugandasit ishin veçanërisht të mërzitur nga fakti që presidenti amerikan Joe Biden bëri thirrje për një rritje të prodhimit të gazit dhe naftës në SHBA – ndërsa projekti i tyre shumë më i vogël u kritikua.
Këta janë vetëm dy shembuj, dhe dikush mund t’i gjejë ato të drejta ose të gabuara. Çështja është se të gjithë ata që udhëtojnë nëpër botë mund të shohin një pakënaqësi në rritje kundër Perëndimit.
Evropa dhe Shtetet e Bashkuara shihen si ato që vendosin rregulla për pjesën tjetër, por nuk i ndjekin vetë këto rregulla nëse është e nevojshme. Evropa po insiston për demokracinë, të drejtat e njeriut dhe sundimin e ligjit kur ka të bëjë me vendet e treta, por në të njëjtën kohë nuk është në gjendje të ndalojë rënien e këtyre parimeve në disa vende anëtare të BE-së. Perëndimi dënon çdo grusht shteti kudo në botë, por kryesisht qëndron i heshtur kur ish-presidenti Donald Trump nxiti një të tillë më 6 janar 2021 në Uashington.
Dikush mund të argumentojë se nuk është e drejtë të krahasohen SHBA-të me Malin ose Hungaria me Egjiptin. Kjo është sigurisht e vërtetë.
Megjithatë, është ndjenja e epërsisë së Perëndimit, e kombinuar me leksionet e pafundme për të tjerët, ajo që po zemëron shumë aziatikë dhe afrikanë. Shpesh dëgjon afrikanë të thonë se “kur vijnë kinezët na japin një spital, por kur vijnë evropianët, na mbajnë leksion”.
Politikëbërësit evropianë e shohin të gjithë këtë si shumë të padrejtë.
Ato i referohen numrit masiv të eurove që shpenzohen në Afrikë, Lindjen e Mesme dhe Azi. Ata gjithashtu pretendojnë se nëse këto vende do të ishin më pak të korruptuara, këto para do të kishin çuar në prosperitet në vend të varfërisë që është ende e shfrenuar në shumicën e këtyre vendeve.
Disa madje pyesin se “nëse Europa është kaq e keqe, pse kaq shumë ende duan të rrezikojnë jetën e tyre për të arritur këtu?”
E drejtë apo jo e drejtë, çështja është se Evropa dhe SHBA po humbasin mbështetjen nga pjesa tjetër e botës. Shumë shpejt kjo do të bëhet problematike.
Një test i parë do të jetë konferenca e klimës COP27 në Sharm el Sheikh, ku mund të shohim aleanca të reja që shfaqen. Prandaj, Evropa nuk ka zgjidhje tjetër veçse të rimendojë seriozisht politikën e saj të jashtme dhe të ndryshojë diskursin e saj. /euobserver
Opinionet dhe pikëmjet e shprehura nga autori në këtë shkrim janë vetëm të tijat.
