Ndikimet e COVID-19 dhe ndërprerjet pasuese në zinxhirin e furnizimit kanë shtyrë disa kompani të konsiderojnë afrimin e këtyre zinxhirëve me prodhimin.
Industria globale e automobilave është një shembull, me vendet e zhvilluara që kërkojnë të shohin përtej vendeve burimore tradicionale.
Kjo është një mundësi që Shqipëria mund ta shfrytëzojë.
Industria evropiane e automobilave mund të ndahet në dy fusha: rajone kryesore me tregje të mëdha ku merren vendime strategjike dhe rajone periferike të karakterizuara nga tregje të vogla, ku prodhohen për eksport pjesë auto dhe komponentë të thjeshtë.
Gjithnjë e më shumë, zinxhiri i vlerës së automobilave periferike evropiane luan një rol kyç në zhvillimin industrial në të gjithë Ballkanin Perëndimor.
Kërkimi për përfitime nga efikasiteti i kostos i largoi investimet para pandemisë nga tregu evropian i automjeteve, por COVID-19 i shtyu firmat që të ripërqendroheshin.
Kjo mund të funksionojë në favor të Shqipërisë.
Mundësitë për Shqipërinë
Tendenca afatgjatë e elektrifikimit të automjeteve i ofron Shqipërisë hapësirë për të përmirësuar pozicionin e saj strategjik.
Me rritjen e sektorit të automjeteve elektrike, Shqipëria si një prodhues kryesor i bakrit mund të shfaqet si një qendër për prodhimin e telit të bakrit dhe montimet për motorët elektrikë e pajisjet elektronike të energjisë në bord.
Sipas Diagnostikimit të Sektorit Privat në Shqipëri (CPSD), industria e pjesëve të automjeteve në vend është ende në fazat e hershme, me kostot e ulëta të fuqisë punëtore si tërheqja kryesore.
Prodhimi në Shqipëri përfshin kryesisht produkte intensive të punës, që kërkojnë punëtorë krahu gjysmë të kualifikuar.
Rritja e kësaj industrie do të kërkojë një fokus në aftësitë e fuqisë punëtore, zinxhirët e furnizimit ndihmës dhe strukturat nxitëse.
Shqipëria ka nevojë për një fuqi punëtore më të aftë teknikisht dhe të pajisur me aftësi të ndryshme menaxheriale për të qëndruar konkurruese.
Pra, zgjerimi i infrastrukturës së arsimit teknik në Shqipëri është thelbësor.
Përpjekjet e qeverisë për të krijuar partneritete dypalëshe, për të krijuar stimuj dhe për të forcuar lidhjen do të jenë kyçe për përcaktimin e shkallës dhe cilësisë së investimeve të huaja.
Për shembull, “Delmon Group”—një furnizues francez i pjesëve të automobilave për industrinë e automobilave, aeronautikës dhe hekurudhave, me fabrika në Francë, Kinë dhe Spanjë—importon të gjithë lëndën e parë.
Kjo, sepse edhe nëse gjente furnizues të materialeve me cilësi të lartë në vend, grupit zakonisht i mungon sofistikimi menaxherial për të trajtuar me efikasitet porositë me shumicë.
Shqipëria gjithashtu ka mundësi për të mësuar nga vendet fqinje.
Zonat e Zhvillimit Teknologjik dhe Ekonomik të Shqipërisë janë të ngjashme me Zonën Industriale të Organizuar Gebze të Turqisë.
Një marrëveshje bashkëpunimi midis Universitetit Politeknik të Torinos dhe Universitetit Politeknik të Tiranës mund të lehtësojë ndarjen e njohurive dhe përhapjen teknologjike.
Po kështu, qendra teknologjike e financuar nga Bashkimi Evropian në Ispra, Itali, është shumë kompetente në kërkimet e avancuara të automobilave.
Shqipëria gjithashtu mund të nxjerrë mësime nga përvoja e Serbisë me zonat industriale dhe bashkëpunimet universitet-industri të Maqedonisë së Veriut.
“World Bank Blog”
